polen

Inhoudsopgave

Hoofdstuk A: de algemene gegevens. 
Hoofdstuk B: bevolking.
Hoofdstuk C: cijfers van Polen vergelijkbaar met Nederland.
Hoofdstuk D: geschiedenis.
Hoofdstuk E: de Poolse mensenrechten. 
Hoofdstuk F: sociale situatie.
Hoofdstuk G: economische situatie.
Hoofdstuk H: milieu.
Hoofdstuk I: toerisme
Hoofdstuk J: de Poolse keuken.

Hoofdstuk A: algemene gegevens.

Wij hebben voor het land ‘Polen’ gekozen.
De hoofdstad daarvan is Warschau.
Het land heeft een totale oppervlakte van 312.685 km2
Nederland past ongeveer 7 en een half keer in Polen.
De meeste mensen in Polen zijn rooms-katholiek. (95%) De rooms-katholieke rituelen spelen dan ook een belangrijke rol in het leven van de Polen.
Polen is een land met bijna een homogene bevolking die voor 97% uit polen bestaat, de overige 3% bestaat uit nationale minderheden.
De Poolse minderheden bestaan voornamelijk uit Duitsers, Witrussen, Oekraїners, Litouwen, Tsjechen, Slowaken en Roma, ook wel zigeuners genoemd. Binnen de Poolse natie zijn er verschillende etnische groepen die hun eigen tradities hebben, o.a.:
Sileziërs, kasjoeben, bergwoners en Koerpen. Zij onderscheiden zich door kleine verschillen in taal, en bij nationale feesten dragen ze kleurrijke kostuums.
Polen heeft zijn eigen taal: het pools.
De mensen betalen er met de Zloty (dat is € 0,23)
En natuurlijk zijn er ook een paar nationale feestdagen, zoals op 3 mei, afkondiging grondwet 1791 en op 11 september, herwinning soevereiniteit in 1918.
Een van de populairste feesten in Polen is het sint Andreas feest. In Polen noemen ze dat: Andrzejki. Het wordt gevierd op 30 november. Tijdens dat feest voorspellen mensen elkaar de toekomst van het jaar dat komen gaat. Dat gaat als volgt: je neemt een kom met koud water, een kaars en… een goede ‘waarzegger’. Vervolgens doe je het licht uit en steek je de kaars aan. Het kaarsvet laat je in het koude water druppelen, waar het een figuurtje vormt.
De ‘waarzegger’ kan nu aan de hand van de vorm van het figuurtje en de schaduw die je dan op de muur kunt zien, je toekomst voorspellen.
Zo kan hij/zij bijvoorbeeld ‘zien’ of je volgend jaar verkering krijgt en met wie…

Polen heeft een landklimaat, dat is een gematigd klimaat: De zomers zijn heet en de winters zijn matig koud.
In Warschau is de gemiddelde temperatuur in juli 18,6 ْ C en in januari -2,9 ْ C. Doordat het grootste deel van het land vlak is, kunnen luchtstromen ongehinderd over het land trekken, waardoor het weer nog wel eens kan veranderen.
Over het algemeen is het klimaat gunstig voor het leven en de economie, maar er valt wel weinig neerslag. Dit is meestal geen goed teken voor de landbouw.
In sommige streken in Midden-Polen is een gebrek aan water, terwijl er in bergachtige gebieden een overschot aan water is.

Hoofdstuk B: bevolking.

Polen Nederland
Aantal inwoners: 38,2 miljoen 16,2 miljoen
bevolkingsdichtheid: 123 inwoners/km2 479 inwoners per km²
geboortecijfer: 9.2 per 1000 inwoners 11,3 per 1000 inwoners
sterftecijfer: 10.0 per 1000 inwoners 7,7 per 1000 inwoners
levensverwachting: 78,52 jaar (v) 70,04 jaar (m) 80,9 jaar (v) 76,2 jaar (m)

Conclusie: Polen is een veel groter land, en heeft dus ook veel meer inwoners.
De omstandigheden in Nederland zijn veel beter, en we hebben dus ook meer kans om ouder te worden, zowel bij de mannen als bij de vrouwen.
Het sterftecijfer is in Nederland lager, en het geboortecijfer is hoger.
We denken dat dat ook met die levensomstandigheden te maken heeft.

Hoofdstuk C: cijfers van Polen vergelijkbaar met Nederland.

Polen Nederland
BBP per capita: US $ 5.487 US $ 21.000
Inflatie: 0.7% 1,7 
beroepsbevolking per sector: In het jaar van 1996 want van 2003 kon ik niks vinden Industrie 35,8% 21,6%
Landbouw 27,5% 3,8%
Diensten 36,8% 74,6%
Werkeloosheid: 20.5% 5,4 %
uitvoer en belangrijkste producten: US $ 53.6 miljardMachines (auto’s, motoren), fabrikaten, voedingswaren en levende dieren, chemicaliën US $ 243.3 miljardVoedingswaren, dieren, chemische producten, (half)fabrikaten, (Elektrische) machines, bloemen, aardolieproducten
Invoer en belangrijkste producten: US $ 68 miljardMachines, fabrikaten, chemicaliën, minerale brandstoffen US $ 201 miljard(Elektrische) machines, fabrikaten, voedingswaren
Staatsschuld: 45,4% van de BBP 54,0 % van het BBP
Levens-omstandig-heden:de gegevens zijn niet van 2003 omdat in die tijd ik er niets van kon vinden. VoedselvoorzieningKJ per inw. Per dag (’97) 14083 13740
Eiwitconsumptiein gram per inw. Per dag (’97) 99 106
Inentingen%kind < 1jr ingeënt(’95-’98) 95 95
uitgaven gezondheidszorgin % van het BBP (’90-’98) 5,9 8,5
Gezondheidszorgaantal inw. Per arts(’90-’98) 435 385
Televisies per 1000 inw. (’98) 413 543
Telefoons per 1000 inw. (’98) 228 593
personenauto’s per 1000 inw. (’98) 230 391
dagbladen per 1000 inw. (’98) 113 306
Personalcomputers per 1000 inw.(’98) 44 318
Internetaansluiting per 1000 inw. (’98) 41 403

Conclusie: 
In Polen werken meer mensen in de landbouw. In Polen werken iets meer mensen in de industrie maar dat is bijna gelijk met die van Nederland.
Er is wel een duidelijk verschil in de diensten, Nederlanders werken daar veel meer in dan Polen.
Voor de rest zie je dat Nederland een veel betere economie heeft dan Polen.

Hoofdstuk D: de geschiedenis van Polen.

Polen zijn trots op hun geschiedenis, al zijn er toch best moeilijke momenten doorgemaakt.
Meer dan 1000 jaar geleden heeft de vorst uit het huis van de Piasten, genaamd Mieszko I, de Poolse natie tot stand gebracht.
In de middeleeuwen was Polen een machtige staat, met een grondgebied van bijna 
1 miljoen km2. Daarna, in de 16e eeuw, kwam een periode van voorspoed.
Vandaar dat die periode ‘de gouden eeuw van Polen’ werd genoemd.
In het land kwam steeds meer cultuur en kunst en de burgers waren erg rijk.
Dit was dan ook goed te zien aan hun kleding. Vooral in Krakau (in het pools: Krakow), de vroegere hoofdstad van Polen, is deze cultuurperiode goed te zien.
Aan het eind van de 18de eeuw raakte Polen, als gevolg van een samenzwering van de 3 buurlanden, zijn onafhankelijkheid kwijt.
Het land werd zelfs 3 keer opgedeeld, waardoor het grondgebied steeds kleiner werd.
De laatste deling, in 1774, werd het einde van de Poolse staat, maar de Poolse natie leefde gewoon verder.
In 1918 werd de onafhankelijkheid hersteld.
In 1939 werd het land verdeeld onder USSR en Duitsland
In 1941 was het hele land in het bezit van Polen, in 1945 werd de volksrepubliek Polen gesticht.
Polen verloor aantrekkelijke gebieden aan de USSR, en kreeg vroegere delen van Duitsland.
Polen kreeg het steeds moeilijker. En in 1956 kwam er dan ook een grote opstand.
Het werd steeds erger en in het begin van de jaren 80 begon dan ook de ondergang van het communisme. In 1989 werd een nieuwe republiek begonnen: de republiek Polen.
In de loop van de jaren werd er een nieuwe regering gevormd en in 1990 werd Lech Walesa de nieuwe president.
Er werden nog veel demonstaties en stakingen gehouden.
Maar ondanks alles lukte het toch om een beleid, gericht op de intergratie, met het westen te voeren. In 1999 werd Polen lid van de NAVO. Op 1 mei 2004 werd Polen lid van de EU.

Hoofdstuk E: de Poolse mensenrechten.

Tijdens het moment dat Polen bij de EU kwam, heeft Polen grote veranderingen gemaakt op het gebied van mensenrechten. Er zijn nog maar een paar problemen, maar die worden al aangepakt door de EU. De omstandigheden in gevangenissen zijn matig. En het rechtssysteem moet verbeterd worden, maar ook daar is Polen al mee bezig.

Verder zijn er een paar voorbeelden van discriminatie van etnische minderheden op de arbeidsmarkt, en de positie van vrouwen kan worden verbeterd. De President en de overheid werken positief aan oplossingen voor de problemen van de Joden in Polen. Ook blijft de situatie van de Roma veel aandacht vragen, waarbij duidelijk gemaakt moet worden dat van de overheid oprechte inspanningen worden verricht om een positieverbetering van deze groep waar te maken. Behalve Roma, zijn er ook nog een paar andere minderheidsgroepen in Polen, zoals: Litouwers, Wit-Russen, Oekraïners, Tsjechen, Slowaken, die een eigen identiteit hebben.

De Poolse overheid staat open voor bespreking van mensenrechtenvraagstukken.
De Poolse overheid toont zich daarbij graag bereid tot (internationale) samenwerking.

Hoofdstuk F: Sociale situatie.

Kinderen tussen de 7 en de 14 jaar oud zijn leerplichtig.
De lessen in theorie zijn gratis. Er zijn ook nog een paar privé-scholen en 12 universiteiten in Polen. Het Poolse onderwijs bestaat uit 5 fasen. De kleuterklas is bestemd voor kinderen vanaf 5 jaar, soms gaan kinderen ook al vanaf 3 jaar. Het basisonderwijs is voor kinderen van 7 tot 13 jaar. Na de basisschool gaan de kinderen zonder examen te doen naar de volgende fase: het lager voortgezet onderwijs. Daar blijven ze tot ze 16 jaar zijn.
Aan het eind van deze fase moeten ze wel examen doen. Dit geeft hun toegang tot het algemeen voortgezet onderwijs en het beroepsgericht voortgezet onderwijs.
Dit is voor leerlingen van 17 tot 20 jaar.
De laatste fase is het hoger onderwijs.
Het schooljaar duurt bijna 10 maanden en is verdeeld in 2 semesters. Het begint op 1 september en eindigt half juni. De zomervakantie wordt gehouden in de maanden juli en augustus, de andere schoolvakanties zijn rond Kerstmis en Nieuwjaar en met Pasen. In januari of februari krijgen de leerlingen 2 weken vakantie. De schoolweek begint op maandag en eindigt op vrijdag of zaterdag, dat is per stad verschillend.
De school begint om 8 uur. Elke les duurt 45 minuten. Gemiddeld zitten er 21 leerlingen in een klas, iets minder dan bij ons dus, want bij ons is dat gemiddelde 25 kinderen.
Na de theorielessen kunnen de leerlingen vrijwillig sportlessen volgen.

Iets meer dan 18% van de mensen in Polen is werkloos. Die mensen hebben dan ook recht op een uitkering, al is die niet hoog. Het werkloosheidscijfer in maart 2004 lag op 20,4 procent. Polen is erg uitgebreid in de sociale voorzieningen en in de gezondheidszorg. Maar aan de kwaliteit van de publieke gezondheidszorg zitten ook grenzen… Door de lage drempel van het systeem dat ze daar hebben, wordt het uiteindelijk toch te duur. Er zijn een paar plannen hiervoor opgesteld. Bijvoorbeeld het ‘Hausner’ plan en het ‘Belka’ plan. 
Er werd een nieuwe ‘Pension Act’ondertekend in augustus 2004.
Dit heeft ervoor gezorgd dat de pensioenen alleen hoger worden, wanneer de inflatie boven de 5% uitkomt. Dit in het voordeel van de overheid.
De basispensioenen zijn weinig en bedragen 24% van het maandinkomen, dit wordt ook nog eens verminderd met de premie.

Hoofdstuk G: De economische situatie.

De belangrijkste redenen voor buitenlandse ondernemingen om te investeren in Polen zijn: de grote binnenlandse markt, lage loonkosten, geschoolde beroepsbevolking en de geografische ligging. Het EU-lidmaatschap is ook belangrijk voor de economie, niet in de laatste plaats omdat de Poolse handel sterk georiënteerd is op de EU. Nederland is één van de belangrijkste buitenlandse investeerders in Polen.
In 2003 groeide het Poolse BBP met 3,7 procent. De laatste tijd lag de groei zelfs op 4,7 procent. Voor 2004 was er gezegd dat er opnieuw een groei van het BBP van ongeveer 5% kwam. Als de modernisering van bedrijven, de hervormingen van de overheidsfinanciën en de herstructurering van de gezondheidszorg zonder belangrijke vertragingen worden doorgevoerd, kon de groei in 2004 wellicht hoger uitkomen. Als stuwende factor voor de groei kan de sterke toename van de industriële productie worden gezien.

Het producentenvertrouwen in de economie (gemeten door het Bureau voor Investeringen en Economische Cyclus in maart 2004) is gestegen met 13 punten tot 122,2 punten. Dit geeft aan dat de economische groei waarschijnlijk de komende maanden door zal zetten. De bedrijven rapporteren in de afgelopen periode een groeiend aantal orders. Met een stijgende arbeidsproductiviteit in combinatie met de zwakke zloty (de munteenheid van Polen) maakt dit de Poolse bedrijven tot internationaal sterk concurrerende bedrijven.

De overheidsbegroting is nu nog steeds in een kritieke fase. Structurele economische groei hangt af van zowel de politieke oplossingen over de hervormingen van de overheidsbegroting als de economische vooruitgang. De grootste knelpunten in de overheidsbegroting zijn het begrotingstekort, de snel toenemende staatsschuld en de zwakke zloty.

In 2003 bedroeg de inflatie 0,8 procent. De Centrale Bank beoogt aan het einde van 2004 een inflatiepercentage van 2,5 procent met een bandbreedte van +/- 1 porcent. De stijging van de prijzen van goederen en diensten wordt vooral veroorzaakt door een stijging van de prijzen van voedsel en benzine.

Hoofdstuk H: milieu.

De afgelopen 15 jaar is de kwaliteit van het milieu van Polen sterk gestegen en op dit moment is het vergelijkbaar met andere Europese landen.
De milieuschade die tijdens de snelle industrialisatie tussen 1945 en 1985 ontstond, is voor een groot deel goed gemaakt.
De Poolse mensen zijn ook veel meer bewust dat verdere vernieling van het milieu tot een ramp lijdt, tot ziekte en dood.
De situatie van het milieu is nog al verschillend. De grote steden zijn bijvoorbeeld erg vervuild, maar in het noordoosten van Polen, tussen de rivieren de Weichsel en de Narew en in het oosten van het land, is het milieu aardig schoon.
Deze plekken noemen we dan ook ‘de groenen longen van Polen.’
Dit is een gebied met veel bossen, meren, weiden en velden.
In dit gebied worden alleen milieuvriendelijke industrieën ontwikkeld.
Nog maar kort geleden was de industrie de belangrijkste bron van milieuvervuiling.
Dankzij de sluiting van verouderde fabrieken, de invoering van moderne, milieuvriendelijke technologieën en de plaatsing van filters op schoorstenen en afvoersystemen is de situatie sterk verbeterd.
Als gevolg van de verbranding van steenkool en bruinkool kwamen vroeger enorme hoeveelheden vervuilde stoffen in de atmosfeer.
Gelukkig is dit allemaal gemoderniseerd, zodat die hoeveelheid een stuk minder is.
Op nummer 1 staat nu dus niet meer de industrie maar de auto, die steeds meer komen in Polen.
In veel stedelijke gebieden zijn uitlaatgassen verantwoordelijk voor 60% van de totale milieuvervuiling.
Maar het water is wel super schoon. Het regent weinig, wat voor de landbouw niet zo best is, vooral in droge zomers.
Een totaal gebrek aan drinkwater is gelukkig nog nooit voorgekomen.
Pijpleidingen brengen water over een grote afstand naar de steden.
Het wordt gezuiverd met chloor en ozon, wat wel nadelig is voor de smaak.
Daarom betrekken Warschau en nog een paar andere steden hun water nu via grondwaterpompen, die meer dan 200m diep zitten.
Het aantal vissen, rivierkreeften en anderen zoetwaterdieren is in de laatste 10 jaar sterk gestegen.

De veranderde houding van de mensen tegenover het milieu is gekomen door de scholen en media. Ook al bestaat het vak milieukunde niet, toch komt het wel aan de orde bij vakken zoals: biologie, aardrijkskunde, natuurkunde en scheikunde, zelfs bij Pools en geschiedenis.
Leerlingen leren er niet alleen over, maar doen ook allerlei practica. Zoals afval verzamelen in de bossen. 
Leerlingen maken samen met hun docent(e) een milieu-alfabet, een project dat laat zien, hoe je zelf iets kunt doen om het milieu te beschermen.
Geen wegwerpproducten kiezen die het milieu vervuilen (zoals frisdranken in glazen flessen, plastic verpakkingsmateriaal of producten van PVC), afval scheiden, schoonmaakmiddelen kopen zonder fosfaten (hierdoor groeien algen eerder), de tram nemen in plaats van de auto enzovoort.

Hoofdstuk I: toerisme.

Veel mensen denken dat Polen helemaal geen toeristisch land is, en dus gaan ze er niet gauw heen, maar als je goed kijkt zie je toch heel wat…
3 dingen die toeristisch gezien erg aantrekkelijk zijn:
- het landschap, bossen en wilde dieren, stranden, meren, rivieren en nationale parken.
- monumenten, voornamelijk gotische en barokke kerken, kastelen en kleine houten kerkjes.
- religieuze gebruiken en feesten.

De bossen en de mogelijkheid dat je daar wilde dieren tegenkomt zijn een van de belangrijkste toeristische attracties van Polen.
Veel van de oorspronkelijke bossen hebben in de loop van de tijd veel meer cultuur en zijn in gebruik als landbouwgrond. Gelukkig gaat het de laatste tijd ook andersom,
Land dat niet veel waard is als bouwland wordt weer bebost.
Op dit moment is ongeveer 28% van het land bedekt met bossen.
In het noordoosten en het midden van het land vind je het meest naaldbossen, zoals dennen en sparren.
In het westen en zuidwesten van Polen vind je vooral gemengde bossen en loofbossen, met eiken, beuken en haagbeuken.
Er zijn in Polen ongeveer 37.000 bevers en natuurlijk trekt dat ook veel toeristen aan.
Op vlakten en heuveltjes in het Poolse laagland, worden de overgebleven bossen nu beschermd als nationale parken of landschapsparken.
Dit grote gebied is verdeeld in het laagland van Wielkopolska, het laagland van Mazowiecko-podlaska en het laagland van Śląska. Toeristen vinden hier het minst aangetaste landschap: de rivieren met mooie weiden en struiken, waar veel watervogels nestelen. Vogels worden beschermd in het Biebrza Nationaal Park, het Narew Nationaal park, het Ujście Wart Nationaal park en in vele natuurreservaten. Aan de kust liggen nog het Slowinski Nationaal Park en het Wolinski Nationaal Park.
Er zijn nog veel meer van dat soort parken, waaronder het Bieszczady Nationaal Park waar beren, wolven, lynxen en wilde katten leven.

De Poolse Oostzeekust is beroemd om zijn mooie rustige standen met een dikke laag, fijn zand.
Het zijn prachtige plekken om te baden en te wandelen en hier heb je zeker kans op verkering!
Ook kun je hier barnsteen vinden, de fossiele hars van prehistorische naaldbomen.
Dit is erg kostbaar.
Vroeger noemde mensen het dan ook ‘het baltisch goud’ 
Ook vanwege cultuurmonumenten is Polen een aantrekkelijke bestemming voor toeristen.
Veel gebouwen hebben oorlogen overleefd en kunnen bezocht worden.
Er zijn verschillende interessante toeristenroutes, bijvoorbeeld langs kloosters en kerken, kastelen van de Duitse Orde, Hanzesteden en barokke kerken.
In het oosten en zuiden van Polen zijn veel toeristische gebouwen van kleine katholieke en orthodoxe kerkjes.
Poolse religieuze gebruiken en feesten, zoals de bedevaarten, sacramentsprocessies, voedselzegeningen met Pasen, de kerstkribben van Krakau, kerstwaken en kerstspelen, zijn origineel en erg spectaculair.

Extra hoofdstuk: de Poolse keuken.

Wij vonden dit hoofdstuk heel leuk om te lezen en wilden dat graag vertellen, daarom hebben we er maar een extra hoofdstuk bij gedaan.
De Poolse keuken is voor een groot deel beïnvloed door het klimaat en de godsdienstige gebruiken, maar ook door andere culturen.
In Polen kun je gerechten proeven van over de hele wereld.
Kenmerkend voor de Poolse keuken zijn verschillende soepen, zuurkool, zure augurken, aardappelen, varkensvlees en melkproducten zoals verse kaas.
De meest populaire gerechten zijn: bigos (gestoofde zuurkool met verkruimelde worst, varkens- en rundvlees), pierogi (deegkussentjes), geitenkaas, paddestoelen, varkenskarbonades, lendenstuk en worst.

Kerstmis en Pasen zijn belangrijke momenten in de Poolse keuken.
Bij deze religieuze feesten horen allerlei traditionele eetgewoonten en traditionele gerechten. Kerstmis en Pasen zijn echte familiefeesten, met lekker eten en een gezellige sfeer.
Kerstavond is de ontroerendste avond van het jaar. Het begint met het eten van ouwel (hosties) met de hele familie. Het hoofd van de familie deelt het brood uit. De tafel is altijd feestelijk gedekt met een wit tafelkleed en kaarsen. Veel mensen leggen altijd een handje hooi onder het tafelkleed ter herinnering aan de stal van Bethlehem. Ook is er altijd een extra bord gedekt voor een onverwachte gast.
Pasen, het belangrijkste feest in het christendom, begint met het zegenen van het voedsel.
Aan het paasontbijt, dat bestaat uit veel koude gerechten, wordt veel aandacht besteed. Op de paaszaterdag daarvoor, gaan de Polen met mooie gevulde mandjes naar de kerk.
Daar worden de mandjes gezegend. In de mandjes zit in het klein alles wat tijdens het paasontbijt gegeten wordt: een paaslammetje met een rode vlag; takjes en bloemen, eieren, worst, een plakje ham, gebak, zout, peper en mierikswortel. Alles heeft een betekenis 
Met Kerst eten de mensen: 
- Soepen: paddestoelensoep met noedels, vissoep met room en noedels of bietensoep met kleine, met paddestoelen gevulde deegkussentjes.
- Vis: snoekbaars, karper en allerlei haringgerechten: in gelei, gebakken of in saus.
- Kool: met paddestoelen, Pierogi of noedels met zuurkool, paddestoelen of maanzaad
- Toetjes: compote van gedroogd fruit, vruchtengelei (bijvoorbeeld van cranberry’s), maanzaad met honing, maanzaadgebak, peperkoek, koekjes

Met Pasen eten de mensen:
- eieren: hardgekookt. Eieren worden geverfd en gekookt in water met uienschillen, waardoor ze een bruine kleur krijgen.
- Vlees: allerlei soorten varkensvlees, gerookte of gekookte ham, witte worst, met geraspte mierikswortel met azijn of citroensap. (en naar keuze room)
- Koek: Mazurek, dit bestaat uit een wafel met daarop dikke, hel zoete room in verschillende smaken, met noten, rozijnen en gedroogd fruit.

Uit eten gaan is in Polen pas sinds kort een populaire bezigheid, maar het bevalt de Poolse mensen goed!!!