ijsland
Mijn werkstuk gaat over IJsland omdat ik daar veel overgehoord heb en het lijkt me leuk om mijn werkstuk over te houde
2. Geschiedenis
De geschiedenis van IJsland heeft 2 kanten. De geschiedenis van de bevolking en de geschiedenis van het landschap. Mijn geschiedenis hoofdstuk gaat over de bevolking.
De allereerste bewoners van IJsland, war men bewijzen van heeft dat deze op IJsland leefden, waren de Ierse monniken die zich aan het eind van de 8e eeuw op het eiland hadden gevestigd. Later werden ze verdreven door de Vikingen en zijn terug gegaan naar Ierland. In 874 vestigde de eerste Vikingen zich op IJsland.Kort daarna was de hele kust bezet met nederzettingen van de Vikingen. Daar stonden 10 tot 20 duizend vestigen. In 930 werd door de Vikingen het Althing opgericht. Dat is een openbare wetgevende vergadering met de taak wetten te verbeteren en een nieuwe wet te maken indien dat nodig was. Ook had het Althing het laatste woord in rechtspraken. Dit uit het Noorwegen stammende “Thing”systeem werd uiteindelijk de basis van de hedentendaagse samenleving in IJsland.
In 1000 n. Chr. werd het Christendom de nieuwe godsdienst. Daarvoor geloofden de IJslanders in de oude Germaanse Goden.
Door onderlinge twisten van de adellijke families, raakte IJsland in 1262 afhankelijk van Noorwegen. Door de Unie van Kalmar (1397) kwam het met Noorwegen onder Deens bestuur. Nadat in Denemarken het Lutheranisme tot de staatsgodsdienst werd “benoemd” moest ook IJsland overstappen naar dat geloof en alles wat met Rooms-Katholiek te maken had werd verboden en vernielt. In 1602 besloot Denemarken tot een handelsmonopolie en als gevolg daarvan mocht IJsland alleen met Denemarken handel drijven. De IJslandse producten werden slecht betaald en de IJslanders begonnen in het geheim handel te drijven. Onder andere met Hollanders die hun ook extra geld gaven om te sparen.
De 18e eeuw was een diepte punt voor IJsland. Een pestepidemie, aardbevingen, vulkaanuitbarstingen en misoogsten maakten vele duizenden slachtoffers.
De 19e eeuw bracht een ommekeer. Het inmiddels opgeheven Althing werd weer opgericht en met name dichters en geleerden streden een vreedzame strijd om zelfstandigheid. In 1854 werd het Deense handels-monopolie opgeheven en in 1874 kwam Denemarken aan het verlangen naar autonomie tegemoet en kreeg IJsland een eigen grondwet. Vanaf dat moment moesten de Denen steeds meer rechten prijsgeven, totdat in 1918 IJsland een zelfstandig koninkrijk werd. Alleen de bescherming van de territoriale wateren en veel buitenlandse zaken werden door de Denen behartigd.
Tijdens de Tweede Wereldoorlog bezetten Engelsen en Amerikanen het eiland uit strategische overwegingen. Op 17 juni 1944 werd, na een volksstemming, de republiek uitgeroepen. IJsland had een hele tijd bij Denemarken gehoord, maar werd nu onafhankelijk. Een belangrijk politiek strijdpunt vormde de vraag naar de toekomst van de militaire basis Keflavík - een Amerikaanse basis, die krachtens een defensieovereenkomst van 1951 voor de Verenigde Staten is bestemd, zolang er oorlog is op aarde. Deze afspraak blijft een punt van discussie.
In de jaren 1958-1961, 1972-1973 en 1975-1976 woedde tussen IJsland en Groot-Brittannië een 'kabeljauwoorlog', die samenhing met de uitbreiding van de visserijgrenzen door IJsland tot uiteindelijk 200 mijl in 1975.
In 1980 werd een vrouw, Vigdís Finnbogadóttir, tot president gekozen; in 1992 werd zij voor de vierde keer gekozen. Lange tijd was IJsland het enige land met een vrouwelijke presidente, en dit is reden tot nationale trots. Men was er tevens trots op dat zij alleenstaande moeder van een adoptiedochter is en tevens presidente.
In 1991 bereikten de EVA-landen ( = Europese Vrije Handelsassociatie bestaande uit IJsland, Liechtenstein, Noorwegen en Zwitserland) met de EG een akkoord over de vorming van een Europese Economische Ruimte (EER). Volgens deze afspraken kreeg IJsland vanaf 1993 vrij toegang tot de Europese markt voor vis. De parlementsverkiezingen van april 1995 gaven grote verschuivingen te zien. In de campagne stonden economische kwesties centraal, vooral de visserijproblematiek, omdat een achteruitgang van de visstand dreigde. Premier Oddson van de centrum-rechtse Onafhankelijkheidspartij vormde een verbond met de Vooruitgangspartij. Bij de presidentsverkiezingen van juni 1996 werd de populaire Finnbogadóttir, die zich niet meer herkiesbaar had gesteld, opgevolgd door Olafur Ragnar Grimsson, voorzitter van de progressieve Volksalliantie.
3. Ligging
De geografische kenmerken van IJsland heb ik in een tabel samengevat, omdat de gegevens zo lekker overzichtelijk zijn.
Ligging: Zuidelijk : Atlantische Oceaan
Noordelijk : Groenlandzee
Dichtbij liggende landen: Groenland (Noordwest) (Amerika)
Engeland (Zuidoost) (Europa)
Noorwegen (Scandinavië(Oost)) (Europa)
Hoeveelheid inwoners: 275.264 (3 inwoners per km2 ), waarvan 109.000 in Reykjavík
137.874 mannen en 137.390 vrouwen.
Oppervlakte: 102819 km2 (inclusief omliggende eilanden)
Nationale Feestdagen: 17 juni (onafhankelijkheidsdag)
Munteenheid: IJslandse kroon (ikr) Onderverdeeld in 100 aurar (centen) (Ruwe koers: Fl. 1,00 = 40 ikr)
Staat: Republiek
Werelddeel: Europa
Hoofdstad: Reykjavìk
Officiële naam: Lýðveldið Ísland (Republiek IJsland)
Klimaat: Gematigd: milde, winderige winters en vochtige, koele zomers
De geografie van IJsland, rode pijl geeft de hoofdstad aan
Op de wereldkaart is goed te zien, dat IJsland een eiland in het midden van de noordelijke Atlantische Oceaan is. Het ligt pal op de mid-atlantische rif, en bergketen in zee die van Noord tot Zuid door de hele Oceaan strekt. Langs dit rif scheurt de aarde steeds meer uit elkaar en de continenten Amerika en Europa en Azië verwijderen zich van elkaar. Dit uit elkaar gaan gaat gepaard met veel vulkaanuitbarstingen en aardbevingen. Daarom vindt je veel vulkanen en warme bronnen op IJsland en komen regelmatig aardbevingen voor. Het hele landschap is erdoor beïnvloed.
De ligging van IJsland op de wereldkaart, de rode pijl is IJsland
3.1. Klimaat
In het noorden van IJsland is het klimaat veel minder koud dan je zou verwachten. In Reykjavìk in de temperatuur in januari - 0,4 ºC en in Juni + 11,2 ºC dus de gemiddelde temperatuur per jaar is 5 ºC. Net zo als in Nederland kan het aan de kust heel erg waaien. De zomer duurt maar 2 maanden, zeer in tegen stelling tot in Nederland. Van ca. 20 juni tot 10 augustus. Ze zijn vochtig en koel. De winters zijn gematigd en mild.
IJsland staat bekend voor zijn regen die ‘s zomers en ’s winters valt. Het regent vaak en kan dagen achter elkaar regenen. Maar stel je daar niet te veel van voor. Regen op IJsland noemen wij miezelregen. Mijn vader blijkt heel erg verbaast te zijn geweest toen hij in Nederland een zomerse regenbui meemaakte. Zo een intensieve regen kende hij niet!!!
3.2. Dag en nacht
IJsland ligt dicht bij de poolcirkel en dat betekend, dat in de zomer de zon bijna de hele dag schijnt. Niet helemaal, maar ’s nacht om 24 uur is nog steeds voldoende schemering om de krant te kunnen lezen en gauw kruipt de zon weer over de horizon.
In de herfst kun je daarom al vol op genieten van meer schemering dan zon. Maar wat echt bijzonder is dat vanaf midden november tot einde januari maar 3 tot 4 uur daglicht: om 10 uur ’s ochtends begint de schemering om 12 uur is de zon vol opgegaan. Maar reeds om 15 uur zet de schemering weer in en vanaf 17 uur is het zwart donker. Deze schemering en de vele regen en wolken maakt de november tot de donkerste maand op IJsland. Mensen kunnen er echt neerslachtig van worden. Men kijkt uit naar de sneeuw, dan komt er weer licht omdat de sneeuw het landschap licht maakt.
Maar ze hebben nog twee trucjes om het niet te donker te laten worden. Ten eerste de huizen in bonte kleuren verven en ten tweede worden er aan de huizen veel lichten gehangen. Dat is en stad ook gauw niet meer zó donker.
Omdat ’s er ‘s winters te weinig zon schijnt en omdat het weer snel verandert, vind je op IJsland weinig dingen die op zonne-energie lopen.
3.3. Milieu
Het milieu is erg schoon. Maar de omgeving van vulkanen kan erg giftig zijn, omdat in lava giftige gassen ingesloten kunnen zijn, die pas na verloop van tijd vertrekt.
Er zijn veel lawines in de winter maar dan in de hoge toppen van bergen waar niemand woont.
Bovendien komen regelmatig aardbevingen voor, meestal in de niet-bewoonde gebieden.
3.4. Hoe groot is IJsland?
IJsland heeft de oppervlakte van 103.000 km2, die in bruikbare en onbruikbare gebieden ingedeeld wordt. Als volgt:
- gletsjers 12.000 km2
- lava 11.000 km2
- meren 3.000 km2
- bouwland 1.100 km2
Er is dus bijna geen bruikbare grond in IJsland en daarom maken ze gebruik andere natuurbronnen.
IJsland heeft ook nog een stuk zee gebied dat zijn 758.000 km2 en binnen 200 mijls visserijgrens. De kust lijn telt maar mijn liefst 5.000 km (4.998 km). Maar dat komt ook om dat er heel veel fjorden zijn .
IJsland heeft een heel ruw terrein. Het bestaat meestal uit plateaus. Met her en der ijstoppen en ijsvelden.
3.5. Natuurlijke Bronnen
De visvang is het allerbelangrijkst als natuurlijke bron. Daarna komen 2 soorten energie dat zijn waterkracht- en geothermische energie. Langs vele watervallen zijn energiecentrales in de bergen gebouwd. Men heeft er teven op toegezien, dat de landschap door deze centrales niet te lelijk uit gaat zien.
Geothermale energie is het gebruik maken voor aardwarmte. Omdat er zoveel vulkanen zijn op IJsland is het land, de aarde zelf veel warmer dan Nederland. Daardoor is b.v. ook het grondwater opgewarmd. Dit warme grondwater komt als hete bron aan de oppervlak. Heel Reykjavík wordt zo met heet water om te douchen en voor de verwarming voorzien. Men hoeft er niet te stoken!
Zo is Reykjavik ook aan zijn naam gekomen. Reykja – stoom en vík betekend baai. De stomende baai, oftewel de heetwaterbronnen in die baai zorgden ervoor dat er veel stoom was.
De stoom is nu verdwenen omdat door het gebruik van het grondwater de hete bronnen opgedroogd zijn. Maar nog in tijden van mijn grootouders bestonden wasplaatsen waar de vrouwen met de vuile was kwamen en gebruik maakten van vrij stromend warm water.
3.6. Bergen
In IJsland zijn veel bergen: vulkanen en oude vulkanen. Deze zijn niet hoog maar zien eruit als de hoge alpen in Zwitserland. Maar de meeste bergen zie je niet omdat ze onder een dikke laag sneeuw of een gletsjer liggen. Of, zoals zo vaak op IJsland voorkomt, de top van de berg is weer eens verstop in een wolk, waaruit het regent. Wat ook gebeurt maar 1 x voorkomt is dat een berg onder ijswater ligt.
IJswater
IJsland is tevens beroemd om zijn gletsjers. De grootste gletsjer van Europa is de Vatnajokull (= watergletsjer) en ligt op IJsland. Het bijzondere aan deze gletsjer is, dat er warme bronnen onder de gletsjer aanwezig zijn. De warme bronnen smelten van onder het ijs van de gletsjer en zo ontspringt bij kverkfjöll de grootste rivier van IJsland: de Jökullsá ( = gletsjerrivier) die naar het Noorden stroomt. Deze rivier heeft twee delen, de een stroomt door bergen heen (Jökullsá á Fjöllum) en de andere helft stroomt door een dal (Jökullsá á Dal) Af en toe komt het ook tot een vulkaanuitbarsting onder het ijs en dan is het water in de Jökullsá á Fjöllum bijzonder hoog en ruig. En gevaarlijk. Het komt regelmatig voor dat er auto’s die proberen door de rivier te rijden door de stroming mee genomen worden.
GLETSCHER
SOORT IJS
HOOGSTE TOP
Vatnajökull Landijs 2119 m
Hofsjökull Landijs 1765 m
Myrdalsjökull Landijs 1666 m
Langjökull Landijs 1340 m
Gletsjers in IJsland
Waarom auto’s door de rivier rijden? Omdat IJsland in het binnenland geen bruggen kent. Immers het weer is te koud, bruggen zouden iedere winter kapot vriezen. Daarom gebruiken de mensen zeer stevige jeeps om door het binnenland te reizen, dat onbewoond is.
“Superbus”: deze bussen worden speciaal voor het reizen door het IJslandse binnenland ontworpen.
3.7. Dieren
De meeste dieren op IJsland zijn vogels. Er zijn niet minder dan 225 verschillende soorten, waarvan ca. 70 IJsland als broedplaats hebben uitgekozen: in het zuiden vind je papegaaiduikers, stormvogels, jagers en alken en in het noorden zijn voornamelijk harlekijneenden en brilduikers te vinden.
Maar er zijn ook grote dieren om en rond IJsland. Bekend zijn het IJslandse paard met zijn 5 gangen: stap, pas, draf, tölt en galop.
Schapen komen veel voor en vreten alle planten op. De schapen verblijven ’s winters in de stal en de hele zomer mogen ze vrij over het landschap lopen. Dat heeft veel schade toegevoegd aan de vegetatie. Nu zijn natuurgebieden afgeschermd. In het najaar worden dan de schapen weer teruggedreven naar hun stallen. Dit schapen – verzamelen is een grote actie waar veel mensen op paarden de bergen ingaan. Let wel dit is een gemeenschappelijke actie. Als alle schapen thuis zijn wordt er groot feest gevierd.
De Finnen hebben als een soort ontwikkelingshulp ca. 200 jaar geleden rendieren aan IJsland geschonken. Rendieren als ontwikkelingshulp! Die doen het niet zo goed, maar leven thans ten noorden van Vatnajökull.
Altijd graag gezien zijn de zeehonden die genoeglijk langs de kust van IJsland uitrusten. Mooie uitzichten vanuit de bussen.
Grote huisdieren zoals honden en katten waren tot 10 jaar gelden in de steden verboden. Men vond dat echte boerderij dieren, die niet in een stad thuishoren. Maar steeds meer mensen hielden ‘stiekem’ een hond en nu mogen ook honden in Reykjavík zijn. Stel je voor: stiekem een hond op een flat. En wat doe je als die blaft?
Trots zijn de IJslanders op hun eigen herdershond, omdat hij zo vriendelijk is en graag leert. Je kunt er dus goed mee werken. En dat is nodig voor het schapenhoeden.
3.8. Planten
Het IJslands landschap is open en de vegetatie laag. Dat komt mede door de vulkanische activiteit: op recente lavastromen moet zich eerst een bodem ontwikkelen waarop planten kunnen groeien, terwijl op vulkanische assen en zanden planten heel goed groeien. Het klimaat met de koele zomers is ongunstig voor planten en bovendien verdwijnt veel grond als gevolg van de vele schapen en het kappen van de voormalige bossen.
De bodem in IJsland is ruw, laat gemakkelijk los en wordt afgedragen door wind en water (erosie). Iedere toegebrachte beschadiging, bijvoorbeeld door toedoen van een auto, kan dat veroorzaken. Wielsporen blijven vaak tientallen jaren lang nog zichtbaar in het landschap of verworden binnen enkele jaren tot grote geulen.
De bloemen die er bloeien zijn laag van hoogte maar hebben hele mooie kleuren. De mooiste tijd om op IJsland te reizen is dan ook eind juni / begin juli. Dan staat alles in bloei en wordt de binnenlandse woestijn mooi gekleurd met prachtige bloemvelden.
De meest kwetsbare soorten vegetatie zijn de moerasgebieden, mosgronden en vochtige gebieden.
4. Godsdienst
IJsland is officieel een Evangelisch Luthers. Maar dat betekend niet dat ze daar allemaal in geloven. IJsland is Luthers geworden in de tijd dat IJsland nog bij Denemarken hoorde. De IJslanders zelf geloofden in de Germaanse goden. Waarvan Thor het hoofd van is. (net zo als bij de Romeinen en/of Grieken). Op grond van het ruige weer en de vele mist leefden en leven op IJsland vele verhalen rond goden en andere wezen. Deze geloof is vast in de mensen geworteld. Daardoor wouden de meeste IJslanders ook niet van de geloof in hun eigen goden afstappen. En hun geloof kwam niet overeen met het Christendom.
Toen IJsland door Denemarken ingenomen werd gingen het hoofd van de regering (het Althing) en het hoofd van de Deense lutherse kerk met elkaar spreken. Dit duurde enkele dagen. En wat werd er besloten? Er werd besloten dat alle goden beelden kapot werden gemaakt door ze in een zeer krachtige waterval te gooien. Maar dat iedere IJslander zijn eigen geloof mocht bepalen. Zo ontstond de Góðafoss.
En nu is dat nog steeds zo; er zijn geen goden beelden; iedereen gelooft waar hij zin in heeft.
Als je nu iemand vraagt: Gelooft u in trollen, feeën en dat soort wezens? Dan zou een IJslander antwoorden: Nou…..mwja… nou niet echt maar je kunt ze beter te vriend houden.
Als ergens een weg moet worden gebouwd en daar licht een steen. En er zou een fee in kunnen wonen dan wordt de weg er om heen gebouwd. Dus de meeste mensen op IJsland nogal bijgelovig. Maar zeg dat nooit tegen hun want dat zien ze als een belediging.
5. Staatsvorm
IJsland is een republiek. Om de vier jaar zijn er verkiezingen. De president wordt dan gekozen. De voormalige president heet Mr. Ólafur Ragnar Grímsson (sinds 1996). Hij benoemt de ministers, de voormalige eerste minister heet Mr. Davíð Oddsson. En de president heeft een beperkt vetorecht in zaken van wetgeving. Het parlement bestaat uit 63 voor vier jaar gekozen leden, die uit hun midden de 20 leden van het Hogerhuis kiezen, de overige 40 afgevaardigden vormen het Lagerhuis. Alle mannen en vrouwen van boven de 18 jaar mogen stemmen.
De president wordt voor 4 jaar gekozen maar kan opnieuw worden gekozen. Ook het parlement wordt voor vier jaar gekozen. Deze verkiezingen lopen niet in de zelfde jaar/periode. Maar worden zo afgewisseld dat er om de 2 jaar een van beide wordt gekozen.
Wat ook weer z’n grap van de IJslanders is dat ze erg op hun president gesteld zijn. En dat daar door als een president herkozen wil worden dat hij (bijna) geen tegenstanders zijn. Oftewel 9 van de 10 keer zijn er geen tegenstanders, en een keer heeft hij deze met overmacht gewonnen.
Hoe het Althing gekozen wordt is net zo als in Nederland. Alleen doet het werk dat de koningin hier doet de president. Oftewel de president wijst een partij leider aan (meestal die van de grootste partij.) en die mag dan een kabinet gaan vormen. Als dat niets op levert vraagt hij een van de andere partij leiders.
De grootste politieke partijen zijn:
• Independence
• Progressie
• Social Democratic
• People's Alliance
• People's Movement
• Women's List
5.1. Bijeenkomst
Het Althing komt 4 dagen per wek bijeen. Van af maandag tot en met donderdag. Op Maandag beginnen ze om 15.00 uur. Op dinsdag en woensdag om 13.30 uur en op donderdag om 10.30 uur. Dat is per Althing verschillend; maar moet wel rondstreks die tijd zijn.
5.2. Politie en militair
IJsland behoort tot een van de weinige landen op de aarde die geen eigen militair heeft, net zo als bij voorbeeld Costa Rica in Midden – Amerika. Dat vinden zij niet nodig, en veel IJslanders zijn er niet blij mee dat de Amerikanen een militaire basis op IJsland hebben.
Ook de politie draagt geen wapens. Dat vinden de IJslanders veilig, omdat dan niet iemand zo maar kan schieten. Wapenbezit is dan ook aan strenge regels gebonden. In de laatste 10 jaar hebben wel speciale troepen van de politie toestemming gekregen wapens te dragen. Maar men probeert er zo min mogelijk gebruik van te maken. Een mens die met een wapen rondloopt of wapens heeft wordt als gevaarlijk en agressief beschouwt.
6. Middelen van bestaan
Om dat er weinig (lees: het is er wel; alleen maar weinig, wat er is, wordt gebruikt) bruikbare grond is hebben ze andere manieren gevonden om te kunnen verdienen. 20 % van de IJslandse oppervlakte zoude bebouwd kunnen worden, maar het wordt maar 1 % bebouwd. Hier onder een lijst van inkomsten:
Dienstverlening 42.4 %
Handel 14.6 %
Visserij & visindustrie 11.2 %
Fabrieken 11.1 %
Bouw en energie 9.5 %
Telecommunicatie 6.7 %
Landbouw 4.6 %
In het moderne IJsland wordt met de dienstverleningen het meeste geld verdient! Vroeger was dat de visserij. Men probeert veel dingen uit om geld mee te kunnen verdienen.
Zo werd er een aluminium fabriek op IJsland gebouwd omdat men veel natuurlijke energie heeft. Men dacht daardoor goedkoop aluminium te kunnen produceren. Maar de import van de nodige grondstof is zo duur dat het uiteindelijk amper loont.
6.1. Toerisme
Toen er in 1999 meer toeristen naar IJsland kwamen is daarmee ook het geldwisselcircuit gestegen oftewel werd er meer geld mee verdient. In 1998 leverde dit 26,3 miljoen IJslandse kronen op, dat is 2x zoveel als gewoonlijk!
In 1998 kwamen er 232.000 bezoekers dat is 64% meer als gewoonlijk! In de afgelopen jaren was dit over het hele jaar verdeeld; dus niet alleen in de populaire zomermaanden. In de eerste 5 maanden van een jaar kwamen er meestal 50.000 bezoekers, terwijl dat er in 1998 bijna 73.000 waren, het is bijna 50% gestegen!
6.1.1. Toenemende toeristen
IN 1999 was het hoogte punt van het aantal toeristen. In maar 10 maanden waren er al meer toeristen geweest dan in welk jaar dan ook. Van januari t/m oktober kwamen 236.501 bezoekers( in 1999 ), en in het hele jaar van 1998 kwamen er 210.556 bezoekers. Dat is een stijging van 12.3 % oftewel 26.000 bezoekers.
De meeste buitenlandse bezoeker kwamen uit USA, Duitsland, Groot - Brittanië, Zweden, Denemarken en Noorwegen.
7. Actualiteiten
IJsland kwam het afgelopen jaar niet in het internationale nieuws. Dat ligt eraan dat het een vrij vriendelijk land is. Wel kun je op internet het dagelijkse IJslandse nieuws vinden en je kunt er zelf dagelijks van op de hoogte worden gehouden via e-mail. Enkele onderwerpen die op deze Engelstalige site worden besproken zijn het gratis e-mail, walvisvang, sm’s, kinderporno, vuur in een nationale park en meer.
Iedere IJslander kan gratis op internet en e-mailen. Daarvoor heeft de IJslandse telecom samen met een internet provider gezorgd.
Telkens weer komt terug het vraagstuk mogen er wel of niet walvissen worden gevangen. Het is zielig deze zoogdieren te doden, maar voor de IJslanders is het een bron van inkomst. Wel is de walvisvangst beperkt. Gelukkig!
Ook IJsland kampt met een asielzoekerprobleem, net als Nederland! Had je dat verwacht? Ik niet.
Verbazingwekkend: Het wordt nog steeds besproken of het gezonder is vis of vlees te eten. Veel IJslanders eten nog steeds 5 keer / week vis.
Het weer, daar besteden ze veel aandacht aan. Dat is belangrijk. Kun je gaan varen op zee, de Atlantische Oceaan voor de volgende vangst of beter niet? Kun je door het binnenland rijden of moet je de ringweg nemen? Vragen waarvan levens afhangen, want met het verkeerde weer op de verkeerde plek heeft reeds veel mensen levens gekost.
Nog begin juni schok Reykjavík op omdat een 40 jarige man kinderporno video’s en DVD’s in huis heeft. De politie heeft bewijzen in de hand dat ook de man zelf aan kindermisbruik deed. Viezerik!
Vanaf 27 mei kunnen ook sms’s worden ontvangen op Grimsey een klein eiland ten noorden van IJsland, dat aan de poolcirkel grenst. Hier kun je echt de midzomerzon zien. En nu kun je er ook sms’s ontvangen en versturen! Misschien heb jij straks een foto van een midzomerzon tussen al je sms’s!
En ter afsluiting een typisch voorbeeld van een IJslands ‘nieuwsbericht’:
The Influence of Television
Two boys from Hafnarfjördur imitated a ‘Jackass’ stunt yesterday at the Ellidaár river in Reykjavík. The two boys, influenced by the US television series, sailed around on a small rubber dingy and filmed their antics; that is until local police decided that their activities were a little too dangerous for their own good. (5 juni 03 icelandreview.com)
8. Leuke weetjes
1# De werkeloosheid
De werkeloosheid in IJsland is laag wel ruim onder de 2 %.
2# longkanker
De IJslandse vrouwen gaan heel vaak dood aan longkanker. Het hoogste percentage ter wereld.
3# Inenting
99% van de kinderen op IJsland worden ingeënt dat is de hoogste percentage ter wereld.
#4 Gladde wegen
In 1994 gebeurde er 60 000 ongelukken variërend van klein tot levensgevaarlijke. Een groot deel hiervan wordt overigens veroorzaakt door gladde voetpaden tijdens de winter.
5# levensduur
De levensduur verwachting van de vrouwen is het hoogste ter wereld: 81 jaar (76.5 jaar voor de mannen).
6# (geen commentaar)
Het totale gezondheidspakket van IJsland slokt maar liefst 40,5% (1989) op van het nationaal budget. Op de tweede plaats staat het onderwijs met 15%. De overige groepen staan ver onder de 10%.
7# Abortus
Op 28 januari 1935 werd abortus toegestaan in IJsland, daarmee was IJsland het eerste land waar dat legaal mogelijk was.
8# telefoonboek
In het telefoon boek van IJsland staan alleen maar voor namen van de mensen omdat kinderen naar hun ouders worden genoemd. bv Peter heeft aan dochter Frederiek. Frederiek heet dan Frederiek Petersdottir. Of dezelfde Peter heeft ook een zoon Klaas. Klaas heet dan Klaas Petersson.
In Nederland was dat vroeger ook zo! Dat kun je herkennen aan de namen Janssen dat was vroeger waarschijn lijk Janszoon; En de naam Pietersen dat was Pieters-zoon. Slechts 10 % van de IJslanders gebruikt een Europese geslachtsnaam.
9# Weer
IJsland is een van de landen waar het weer zo verschillend is.
10# Gezegdes
Op IJsland zijn veel gezegdes over het weer; B.v. “IJsland heeft geen weer, alleen een aaneenschakeling van alle bestaande weertypes” of “Als het weer je niet aanstaat, wacht dan 5 minuten”.
11# Romeinen of Grieken op IJsland??
In het oude Griekenland en in Het oude Romeinse rijk word wel gesproken over een Noorliggend eilandje waar het heel koud moest zijn. Er zijn ook Romeinse munten op IJsland gevonden, maar niets daarop wijst dat de Romeinen IJsland “ontdekt” hebben.
9. Vikingen
9.1. Wie waren de Vikingen?
De Vikingen staan bekend om woeste vreemdelingen die alle dorpen en somige steden die ze tegen kwamen platlegden. De Vikingen waren de scheepsbouwers, krijgers en zeelui waar je van hoopte dat ze jouw dorp niet kwamen bezoeken. Maar thuis waren het eigenlijk heel aardige mensen die goede vissers, boeren, kunstenaars en mensen waren, die vooral van orde hielden.
De Vikingen kwamen uit Scandinavië (toen hoorde IJsland nog niet bij Scandinavië). De zeelijn was de grens, binnen in de landen waren niet zo goed grensen zoals nu.
De grenzen waren toen van boerderijgebied tot boerderijgebied. Alles behoorde tot de zelfde koning. In alle landen spraken ze de zelfde taal: het Oud-Noords. En zij geloofden allemaal in de zelfde goden.
Door de mensen die geplunderd waren werden ze Noormannen of Denen genoemd, maar door degene die niet (of net werden geplunderd) werden het de woeste vreemde vikingen genoemd.
9.2. Waar zaten de Vikingen?
De Vikingen kwamen uit Scandinavië en zij maakten heel West-Europa onveilig. Voornamelijk bleven ze aan de kust en gingen alleen verder het land in om dorpen te stropen. Hele stukken van Engeland hielden zij bezet. Ze hadden ook een stuk van Nederland in beslag genomen. Ze hadden heel IJsland ingelijfd (behalve in het midden van Ijsland (tja wat moet je met allen maar gletsjers??!!)) En hadden kleine stukjes van Frankrijk. Maar maakten door heel Europa strooptochten. De enige uitzondering was dat ze uit Azië hun slaven haalden. En niet uit Afrika. Maar ze haalden ook heel veel slaven uit Ierland. Daarom zijn er op IJsland heel veel mensen met rood haar.
Ze hadden ook stukjes van Groenland. En hadden als eerste Amerika ontdekken.
9.3. Hoe gedragen Vikingen zich thuis.
Bij de vikingen waren rangen en stangen duidelijk herkenbaar. Bovenaan stond de koning. Hij vocht mee. In strijden en ging ook mee op strooptocht.
9.3.1. Vrijen
De ene was veel rijker dan de ander maar iedereen was vrienden van elkaar. Sommige bezatten km2 grond en bezatten 30 slaven terwijl sommige bij andere rijke werkte (nee, niet als slaaf). Wat ook bijzonder was dat een vikingvrouw de man moest trouw blijven en mochten niet scheiden. De meeste vrouwen werden door hun vader “verkocht” aan een andere man. Dus ze hadden geen andere keus.
9.3.2. Slaven
Het zwaarste werk werd door de slaven gedaan. De meeste slaven waren eens met een stroop - tocht meegenomen. De slaven hadden geen rechten als de baas dat wilde kon hij een slaaf ongestraft dood slaan. Maar de meeste slaven werden beter behandeld. En kregen misschien wel betaald dan kon je je na een tijd vrij kopen.
9.4. Wat betekend viking
Men weet heden ten dage niet echt wat Viking betekend; De een zegt dat het van het woord vik afstamt dat baai of inham betekend; de ander zegt dat het woord vikingr dat piraat of plunderaar betekend.
10. Avondklok
Tijdens de wintermaanden komt het uitgaansverbod voor kinderen weer tot leven. Het zal je verbazen, maar er bestaan in IJsland regels over het tijdstip waarop jongeren (zonder begeleiding van een volwassene) niet meer op straat mogen zijn.
Van 1 september tot 1 mei moet de jeugd tot en met 12 jaar voor 20.00 uur binnen zijn.
's Zomers zijn de regels wat milder en is dit 22.00 uur. Kinderen tussen 13-16 mogen 's winters tot 22.00 uur en 's zomers tot 24.00 buiten zijn.
Er is een uitzondering, namelijk als het kind thuiskomt van een nationaal evenement of feestdag.
In 1994 begonnen lokale autoriteiten met het opleggen van deze regels. Het was (en is nog steeds) een effectieve manier om teenagers ervan te weerhouden 's avonds doelloos rond te hangen waardoor ze vaak in de narigheid kwamen.
Aan het begin van de winter krijgen alle huishoudens met kinderen in deze leeftijdsgroep per post een herinnering aan deze regels. Televisiespotjes worden een week lang getoond en op de bussen staat hetzelfde bericht: "gehoorzaam het uitgaansverbod; in het IJslands “obey the curfew